2007'den Bugüne 92,262 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Çocuk ve Disiplin
MAKALE #13831 © Yazan Uzm.Psk.Dnş.Nuray ÖZBEN AVŞAR | Yayın Aralık 2014 | 1,405 Okuyucu
ÇOCUK ve DİSİPLİN

Disiplin sağlıklı bir büyüme ve gelişme için kaçınılmaz bir gereklilik olduğu gibi, öğrenme mekanizmasının da ayrılmaz bir parçasıdır. Çocuğunuzun tavır ve hareketlerini düzenleyen çeşitli kurallar ve beklentiler disiplini meydana getirir. Çocuğunuza kurallara uymayı öğretmeniz, dış dünyaya uyum sağlamasında ve sosyal yönden onay gören tutum ve davranışları benimsemesinde büyük rol oynar. Bu sayede çocuğunuz başka insanların haklarının farkına vardığı gibi, onlara saygı göstermeyi öğrenir; ilgisini yalnızca kendi benliğinde toplamamayı, en önemlisi diğer kimselerin duygu ve düşüncelerini dikkate almayı da öğrenir.

Disiplindeki amaç aslında çocuğa şekillenmiş bir hayat sunmak değil, ona davranışlarını düzenlemesini sağlayacak, kendi kendini yönetme yeteneğini kazandırmak olmalıdır. Çocuk kendi kendine karar verme yeteneğine sahip olabileceği gibi uygun verilecek disiplinle sosyal hayatta kendisi dışında da başka insanların birtakım haklara sahip olduğunu kavrayabilecektir.

Unutmamak gerekir ki çocukların kişiliğinin gelişimi aşamasında iki temel taş; özgürlük ve disiplindir. Evde ve okulda çocuğun uyması beklenen kurallar ve disiplin yolları çok açık olmalı ve çocuğa zorunlu olduğu duygusunu vermelidir. Yapılan araştırmalarda çocuklarına saygı ve sevgilerini gösteren ebeveynlerini daha az disiplin sorunlarıyla karşılaştıkları görülmüştür. Disiplin basite alınamayacak kadar ciddi bir konudur ve oldukça fazla zaman, emek ve yaratıcılık gerektirmektedir.

Aşılamayacak sınırları belirlemek, kural ve uygulamaları öğretmek için öyle bir ödüllendirme ve yoksun bırakma yönteminiz olmalıdır ki çocuk davranış şekli ile izlemesi gerekli kurallar arasındaki ilişkiyi yalnızca kavramakla kalmayıp, aynı zamanda hissetsin de. En etkili ödül-yoksun bırakma yöntemi, anne ve babanın çocuğun davranışlarına gösterdiği tepkiye dayanır. Çocuğun gerektiği gibi davrandığında yaptıklarından gurur duyduğunuzu ona göstermeniz gerekir. Beklentilerinize uygun şekilde davranmadığında bundan hiç hoşnut kalmadığınızı, canınızın sıkılmış olduğunu anlamalıdır. Çocuğunuzun duygularını dikkate almadan uyguladığınız yoksun bırakma yönteminiz istediğiniz amaca hizmet etmeyecektir.

Çocuklar yetişkinlerin davranışlarını taklit etme konusunda çok başarılıdır. Pek çok anne-baba da bu durumun farkında olduklarından kendi davranışlarına dikkat eder. Örneğin kötü sözler kullanmaktan kaçınırlar, çünkü çocuk bu yeni terimleri kullanmaya hazırdır. Ayrıca, “teşekkür ederim”, “af edersin” sözlerini kullanmadığınızda da çocukların sizleri örnek alacağını unutmamak gerekir. Çocuklarınız sizin onayladığınız yaşam kalıplarını benimsediklerinde ona daha fazla ilgi gösterip hoşnutluğunuzu belirtirseniz bu davranışlarını sürdüreceklerdir.
Disiplinin benimsenmesi, çocuğunuzda “doğru” ve “yanlış” kavramlarının şekillenmesinde, böylece daha uygun şekilde davranabilmesinde etkili olabilecektir. Bu arada disiplinin ceza ile aynı anlamı taşımadığını belirtmek gerekir. Anne-baba-çocuk ilişkisinde zaman zaman bu iki terim birbirine karıştırılmaktadır. Anne-baba olarak çocuğunuzu disipline sokma çabanız onun davranış ve hareket tarzıyla ilgilendiğinizin de bir göstergesidir. Disiplin, çocuğun sevgi duygusunu yaşamış olmasını gerektirir.

Disiplin bireyin kendisine ve başkalarına gösterdiği özen daha doğrusu saygı olarak da tanımlanabilir. Çocuklar, ebeveynlerinin kendi hayatlarını ne yönde kontrol ettiklerini gözlemlerler ve bu doğrultuda kendilerini düzenleme yoluna giderler. Eğer siz hayatınızı belirli bir düzende yürütmüyorsanız çocuğunuzdan da kurallara uyarak bir düzen oluşturmasını beklemeniz doğru olmayacaktır. İyi bir disiplini ancak kendini kontrol edebilen yetişkinlerin oluşturabileceğinin altını çizmek gerekir. Anne-baba olarak çocuklarınızın kendilerini kontrol edebilmelerine yardımcı olmak vereceğiniz disiplinin temelini oluşturmalıdır. Yetişkinler çocukların kural dışı davranışlarını “olsun çocuktur” diyerek göz ardı etmemelidir ve çocuklarda yetişkinlerin disiplinsiz davranışlarına maruz bırakılmamalıdır.
Çocuğunuzun davranışları ile ilgili tepkilerinizde tutarlı olmayışınız onun endişeli olmasına yol açacaktır. Bu endişe çoğu zaman çok faal, bazen de aşırı faal olma şeklinde dışa vurabilir. Tutarsız olduğunuz süre içerisinde ne kadar ileri gidebileceğinizi denemek için çocuğunuz pek çok davranışında davranış bozukluğu gösterecektir. Sizi çılgına çevirmek için elinden geleni yaptığını sanabilirsiniz. Oysaki amacı hiçbir şekilde sizi tedirgin etmek değildir. Çocuğunuz sadece kurallar tarafından korunup korunmayacağını anlamak için denemeler yapmaktadır. Rahatlaması sizin tutarlı davranışlarınız aracılığıyla ona yeterince güçlü ve kendisiyle ilgili olduğunuzu hissettirmenize bağlıdır. Koyacağınız kuralların akla yatkın ve uygulanabilir olmasına dikkat etmelisiniz. “Yemeğini bitirmezsen bütün öğleden sonrayı odanda geçireceksin.” gibi katı bir tavır aldığınızda, iş uygulamaya gelince çocuğunuzu böylesine yalnızlığa mahkûm etmeye içiniz pek el vermeyecek, fakat sözünüzü geri almak da sizi tutarsız biri durumuna düşürecektir. Bu gibi durumlarla karşılaşan çocuk uyulması gereken her kural koşulunda sınırlarını sürekli deneyecek ve kurallarınızı tam olarak benimseyemeyecektir. Çocuğunuz üzerinde bazı kısıtlamalar olmadıkça özgürlük kavramı gelişemez. Bazı yetişkinler kuralların olmadığı ortamları “hoşgörü ortamı” olarak nitelerler. Ancak bu durum tamamen bir kural yokluğunu tanımlar. Böyle bir ortamda büyüyen çocuğun kontrol mekanizmaları gelişemeyeceğinden davranışlarında da yıkıcılık hakim olacaktır. Çevrelerinde onlara dürtülerini kontrol etmede yardımcı olacak yetişkin bulunmadığından, kararsızlık onları bütün faaliyetlerinden kaçınmaya yöneltir. Çocuğunuzu başkaları ile kıyaslamak yerine kendisiyle kıyaslamanız oldukça önemlidir. Yani çocuğunuzu dünü ve bugünü ile değerlendirin.

Anne ve babalara önerilebilecek bir takım yollar şu şekilde sıralanabilir:
•Çocukların sorumluluklarını geliştirmek,
•Teşvik etmek,
•Esnek olmak, yapılan yanlışlara tehdit, azar ve yıkıcı eleştiri ile yaklaşmamak,
•Kesin kurallar koymak,
•Çocukların yanlış yapma paylarının çok yüksek olduğunu unutmamak,
•Yapılan hatalarda sadece o durumu değerlendirip tüm davranışlarını ya da eski yanlışlarını eleştirmemek,
•Sen dili yerine ben dilini kullanmak,
•Aşırı korumamak,
•Örnek olmak.

Pek çok anne baba çocuğa ödül olarak yakınlık ve şefkat göstermenin onu başka insanların duygularına karşı hassaslaştıracağını ve duygulara önem vermek yoluyla da insan ilişkilerinin ve dış dünyanın bilincine daha iyi varılabileceğini unutmuşlardır. Çocuğunuza göstereceğiniz ilginiz ve şefkatiniz, ona gerçek ödüllerin insanlar arası ilişkilere dayandığını öğretecektir.


Kaynaklar:
- Synder, C.R. & Lopez, S.J. (2005), Handbook of Positive Psychology
Yazan
Uzm.Psk.Dnş.Nuray ÖZBEN AVŞAR
 
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Çocuk ve Disiplin" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Dnş.Nuray ÖZBEN AVŞAR'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Dnş.Nuray ÖZBEN AVŞAR'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     Beğenin    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Uzm.Psk.Dnş.Nuray ÖZBEN AVŞAR
Uzman Psikolojik Danışman
 
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Uzm.Psk.Dnş.Nuray ÖZBEN AVŞAR'ın Makaleleri
► Çocuk ve Disiplin Psk.Nail TÜRKDİL
► Çocuk ve Disiplin Psk.Dnş.Nevin BAKIRCI
► Çocuk ve Disiplin Psk.Eda GÖKDUMAN
► Çocuk, Disiplin ve Yöntemler Psk.Duygu KARAKULAK TAKVİM
► Ceza mı? Disiplin mi? Psk.Büşra BÖREKÇİ
► Çocuklarda Disiplin Psk.Deniz AKINCI
► Ailede Disiplin Psk.Sabahat ERLER
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Çocuk ve Disiplin' başlığıyla benzeşen toplam 14 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Motivasyon Haziran 2020
► Aleksitimi Haziran 2020
► Aşil Sendromu Haziran 2020
► İletişim Engelleri Aralık 2014
► Öğrenme Güçlüğü Aralık 2014
► Aile İçinde Tutumlar Aralık 2014
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


13:24
Top