Gluten Enteropatisi
ÇÖLYAK HASTALIĞINDA BESLENME
( GLUTEN ENTEROPATİSİ)
Çölyak ülkemizde 100 kişiden 1 kişide görülen, çevresel ve genetik faktörlerin etkileşimi ile ortaya çıkan, ince barsak mukozasının tutulumu ile karakterize olan, duyarlı kişilerde gluten içeren besinlerin alımından sonra glutenin bir parçası olan gliadine intolerans nedeniyle oluşan, bu yüzden ‘’glutene duyarlı enteropati’’ olarak da adlandırılan bir malabsorpsiyon sendromudur.
Çölyağın ortaya çıkması için; kalıtımsal olarak geni taşımak ve gluten içeren besinlerden birini veya birkaçını tüketmek gerekmektedir.
Hastalığın Nedeni Nedir?
• Gluten içeren gıdalar alındığı zaman, gliadini hidrolize eden bir peptidazın ince barsak mukozası hücrelerinin zarlarında eksikliği sonucunda, uzun zincirli peptidler dipeptit ve amino asitlere parçalanamadığı için mukozada toksik peptidlerin birikmesidir.
Gluten İçeren ve Dikkat Edilmesi Gereken Ürünler Nelerdir?
• Buğday, arpa, çavdar, yulaf ve bunlardan yapılan her türlü yiyecek, içecek
• Un, bulgur, irmik, makarna, şehriye, kuskus, kepek
• Galeta unu
• Malt içecekler
• Hazır çorbalar
• Hazır salça, konserve ve tüm hazır gıdalar
• Gluten içeren çikolata, sakızlar, sirke, ketçap, mayonez, soslar ve her türlü gıda
• Kozmetik ürünler, şampuan, ev temizleme ürünleri, makyaj malzemeleri, kremlere de dikkat edilmesi gerekir
Çölyak Hastası Olduğumu Nasıl Anlarım?
• Yaşa göre ciddi ağırlık kaybı
• Karın bölgesinde öne doğru şişkinlik
• Bulantı
• Kusma
• Karın ağrısı
• Halsizlik
• İshal
• Anemi
• Prefiral ödem
• Mide, barsak ve yemek borusunda tümör
• Büyüme geriliği
• Tetani ( kaslarda ani ve aşırı kasılmalar, kramp ve spazm)
• Romatizma
• Artrit
• Eklem ağrıları
• Gece körlüğü
• Konsantrasyon eksikliği, hafıza zayıflığı, huzursuzluk
• Anksiyete bozuklukları
• İnfertilite(kısırlık)
• Steatore ( yağlı dışkı)
• Rikets ( raşitizm)
• Hipoprotromninemia ( kan pıhtılaşma sorunu)
• Diş mine defektleri ve dş çürükleri
• Aftöz
• Karaciğer hastalıkları
• Parmakların çomaklaşması
• A. D, E, K, B12 vitaminlerinde eksiklik
Diyet Tedavisi Nasıl Olmalı?
• Çölyak hastalığının tedavisinde önerilen glutensiz diyettir. Bu diyet sadece yenilen besinlere dikkat edilerek yapılmalıdır. Çölyak hastalığı ancak diyetle kontrol altına alınabilir.
• Diyetisyene danışarak beslenme stili planlanmalı ve bu konuda kişi bilinçlendirilmeli.
• Özellikle çevrenin çölyak hastası kişiye karşı duyarlı ve anlayışlı olması lazım. Çevrede ki kişilerinde bu konu hakkında eğitilmesi ve bilinçlendirilmesi gerekir.
• Yaşam tarzı değiştirilmeli.
• Gluten içeren besinler yaşamdan çıkartılmalı. Bunlar; buğday, arpa, çavdar ve bunları içeren tüm gıdalar.
• Marketten ürün alırken içeriği çok iyi okunmalıdır
• Eczaneden alınan ürünler doktora danışılmadan alınmamalıdır
• Başlangıçta süt ve süt ürünleri 2 ay kadar kullanılmamalıdır. Çünkü bazı hastalarda lakoz intoleransı gelişebilir. Keçi sütü ve ürünleri kullanmakta bir sıkıntı yoktur.
• Mutfakta gluten içeren ve içermeyen gıdalar ayrı yerlerde saklanmalıdır. Gluten içeren besinlerle kullanılan çatal, kaşık, doğrama tahtası, tost makinası gibi mutfak araç ve gereçlerinin tümü ayrılmalı ve glutensiz besinler hazırlanırken kullanılmamalıdır.
Gluten İçermeyen Sağlıklı Gıdalar Nelerdir?
• Mısır, pirinç, patates, kurubaklagil, gluteni ayrılmış buğday nişastası, kestane unu, nohut unu, soya unu, üzüm çekirdeği unu
• Yumurta, bal, glutensiz reçel
• Deniz ürünleri ( una batırılmadan pişirilmiş)
• Tüm sebze ve meyveler
• İşlenmemiş kabuklu yemişler
• Kümes ve büyükbaş hayvanlar
• Tüm katı, sıvı yağ çeşitleri
• Toz şeker, pudra şekeri gibi şekerler
DİYETİSYEN AYŞE DURAN
( GLUTEN ENTEROPATİSİ)
Çölyak ülkemizde 100 kişiden 1 kişide görülen, çevresel ve genetik faktörlerin etkileşimi ile ortaya çıkan, ince barsak mukozasının tutulumu ile karakterize olan, duyarlı kişilerde gluten içeren besinlerin alımından sonra glutenin bir parçası olan gliadine intolerans nedeniyle oluşan, bu yüzden ‘’glutene duyarlı enteropati’’ olarak da adlandırılan bir malabsorpsiyon sendromudur.
Çölyağın ortaya çıkması için; kalıtımsal olarak geni taşımak ve gluten içeren besinlerden birini veya birkaçını tüketmek gerekmektedir.
Hastalığın Nedeni Nedir?
• Gluten içeren gıdalar alındığı zaman, gliadini hidrolize eden bir peptidazın ince barsak mukozası hücrelerinin zarlarında eksikliği sonucunda, uzun zincirli peptidler dipeptit ve amino asitlere parçalanamadığı için mukozada toksik peptidlerin birikmesidir.
Gluten İçeren ve Dikkat Edilmesi Gereken Ürünler Nelerdir?
• Buğday, arpa, çavdar, yulaf ve bunlardan yapılan her türlü yiyecek, içecek
• Un, bulgur, irmik, makarna, şehriye, kuskus, kepek
• Galeta unu
• Malt içecekler
• Hazır çorbalar
• Hazır salça, konserve ve tüm hazır gıdalar
• Gluten içeren çikolata, sakızlar, sirke, ketçap, mayonez, soslar ve her türlü gıda
• Kozmetik ürünler, şampuan, ev temizleme ürünleri, makyaj malzemeleri, kremlere de dikkat edilmesi gerekir
Çölyak Hastası Olduğumu Nasıl Anlarım?
• Yaşa göre ciddi ağırlık kaybı
• Karın bölgesinde öne doğru şişkinlik
• Bulantı
• Kusma
• Karın ağrısı
• Halsizlik
• İshal
• Anemi
• Prefiral ödem
• Mide, barsak ve yemek borusunda tümör
• Büyüme geriliği
• Tetani ( kaslarda ani ve aşırı kasılmalar, kramp ve spazm)
• Romatizma
• Artrit
• Eklem ağrıları
• Gece körlüğü
• Konsantrasyon eksikliği, hafıza zayıflığı, huzursuzluk
• Anksiyete bozuklukları
• İnfertilite(kısırlık)
• Steatore ( yağlı dışkı)
• Rikets ( raşitizm)
• Hipoprotromninemia ( kan pıhtılaşma sorunu)
• Diş mine defektleri ve dş çürükleri
• Aftöz
• Karaciğer hastalıkları
• Parmakların çomaklaşması
• A. D, E, K, B12 vitaminlerinde eksiklik
Diyet Tedavisi Nasıl Olmalı?
• Çölyak hastalığının tedavisinde önerilen glutensiz diyettir. Bu diyet sadece yenilen besinlere dikkat edilerek yapılmalıdır. Çölyak hastalığı ancak diyetle kontrol altına alınabilir.
• Diyetisyene danışarak beslenme stili planlanmalı ve bu konuda kişi bilinçlendirilmeli.
• Özellikle çevrenin çölyak hastası kişiye karşı duyarlı ve anlayışlı olması lazım. Çevrede ki kişilerinde bu konu hakkında eğitilmesi ve bilinçlendirilmesi gerekir.
• Yaşam tarzı değiştirilmeli.
• Gluten içeren besinler yaşamdan çıkartılmalı. Bunlar; buğday, arpa, çavdar ve bunları içeren tüm gıdalar.
• Marketten ürün alırken içeriği çok iyi okunmalıdır
• Eczaneden alınan ürünler doktora danışılmadan alınmamalıdır
• Başlangıçta süt ve süt ürünleri 2 ay kadar kullanılmamalıdır. Çünkü bazı hastalarda lakoz intoleransı gelişebilir. Keçi sütü ve ürünleri kullanmakta bir sıkıntı yoktur.
• Mutfakta gluten içeren ve içermeyen gıdalar ayrı yerlerde saklanmalıdır. Gluten içeren besinlerle kullanılan çatal, kaşık, doğrama tahtası, tost makinası gibi mutfak araç ve gereçlerinin tümü ayrılmalı ve glutensiz besinler hazırlanırken kullanılmamalıdır.
Gluten İçermeyen Sağlıklı Gıdalar Nelerdir?
• Mısır, pirinç, patates, kurubaklagil, gluteni ayrılmış buğday nişastası, kestane unu, nohut unu, soya unu, üzüm çekirdeği unu
• Yumurta, bal, glutensiz reçel
• Deniz ürünleri ( una batırılmadan pişirilmiş)
• Tüm sebze ve meyveler
• İşlenmemiş kabuklu yemişler
• Kümes ve büyükbaş hayvanlar
• Tüm katı, sıvı yağ çeşitleri
• Toz şeker, pudra şekeri gibi şekerler
DİYETİSYEN AYŞE DURAN
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Gluten Enteropatisi" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Dyt.Ayşe DURAN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Dyt.Ayşe DURAN'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
çölyak, çölyak hastalığı, gluten, gluten enteropatisi, glutensiz diyet, çölyakta beslenme, çölyak hastalığında beslenme
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
