Lise Öğrencilerinin Akademik Erteleme Davranışlarıyla Ders Çalışma Alışkanlıklarının İncelenmesi
LİSE ÖĞRENCİLERİNİN AKADEMİK ERTELEME DAVRANIŞLARIYLA DERS ÇALIŞMA ALIŞKANLIKLARININ İNCELENMESİ
ÖZET
Bu çalışmanın amacı; lise öğrencilerinin akademik erteleme davranışlarıyla ders çalışma alışkanlıklarının incelenmesidir. Araştırma konusunun akademik erteleme ve ders çalışma alışkanlıkları bağlamında ele alınmasının nedeni, bu kavramların insanın okulda ve hayattaki başarısında, ruh sağlığı üzerinde etkili olması ve bu kavramların öneminin son yıllarda giderek artmasıdır.Alan yazında erteleme davranışıyla ilgili yapılan çalışmaların büyük oranda üniversite öğrencileri üzerinde yapıldığı, lise öğrencileri üzerinde yapılan çalışmaların sınırlı olduğu göze çarpmaktadır. Özellikle de akademik erteleme davranışıyla ilgili Türkiye’de yapılan çalışmaların az olduğu görülmektedir. Bu bağlamda çalışmanın bu alandaki boşluğun doldurulmasına katkı sağlayacağı düşünülmektedir.
Yapılan çalışmalara göre, lise öğrencilerinin kendilerini başarılı buldukları dersler, bir günde ders çalışmaya ayrılan zaman dilimi, ders çalışmak için tercih edilen zaman dilimi, sınavlara çalışılmaya başlanılan zaman dilimi ve okul saatleri dışında zamanı değerlendirme alışkanlıklarına göre akademik erteleme davranışlarının farklılaştığı ancak dershaneye gidip gitmeme durumuna göre lise öğrencilerinin akademik erteleme davranışlarında belirgin bir farklılaşmanın olmadığı sonucu bulunmuştur.
Anahtar Kelimeler: Erteleme, akademik erteleme, benlik saygısı.
GİRİŞ
Hemen herkesin yaşamın birçok alanında yapması gereken işleri, yerine getirmesi gereken görev ve sorumlulukları vardır. Ancak farklı nedenlerden dolayı, yerine getirilmesi gereken işlerin ya da sorumlulukların ertelendiği, son anlara bırakıldığı sıklıkla gözlenen bir durumdur.
Erteleme davranışı; bazı amaçlara ulaşmak için gerekli olanı geciktirme eğilimi, bugün yapılmasında yararlı olacak bir işi yarına bırakmak olarak tanımlanmaktadır (Lay, 1986; Dryden, 2000). Erteleme konusuna ilişkin Türkçe’de bu olguyu karşılayacak bir kavram tam olarak bulunmamaktadır. İngilizce’de “procrastination” kavramı ile karşılık bulan bu olgu dilimizde, “işleri son ana bırakma”, “son dakikacılık”, “erteleme” ve “geciktirme” gibi sözcüklerle karşılanmaya çalışılmıştır.
Erteleme davranışı başlangıçta kişiye oldukça keyif verici olmaktadır ama sonuçlarıyla karşılaştıkça kişide kaygı ve başarısızlık yaratan bir duruma dönüşmektedir. Bazen, meslek seçimine karar vermek ya da sağlıkla ilgili sıkıntı duyulan bir konuda doktora başvurmayı ertelemek gibi önemli ve öncelikli işlerde olabilmektedir. Kimi zaman da gündelik yaşamda küçük gibi görünen odanın toplanması, bir arkadaşın aranması gibi işlerde de olabilmektedir. Ertelenen iş ne olursa olsun sonuç aynı olmakta, ertelenen iş bir diğer işi etkilemektedir. Kişinin yaşamında yolunda gitmeyen durumlara neden olduğunda keyifli davranışın sorun oluşturduğu anlaşılmaktadır (Aydoğan, 2008).
Erteleme sorunu yaşayan kişilerin niyetleri ve davranışları arasında büyük bir tutarsızlık bulunmaktadır. Bu kişiler, çalışma projelerine büyük bir iyi niyet ve cesaretle yaklaşıyor gibi görünmelerine karşın niyetlerinde uzun süre sebat edememekte ve zamanında eyleme geçmeyi başaramamaktadırlar. Bu kişiler, amaçlarına ulaşmak için gerekli çaba ve azmi göstermede aşırı zorlanmaktadırlar. Hiç çalışmayan ya da çok az çalışan ve herhangi bir şekilde güdülenmeyen öğrencilerin niyet ve davranışları arasında herhangi bir tutarsızlık yoktur. Bu yönüyle akademik erteleme davranışı gösteren öğrencilerden ayrılırlar (Schouwenburg, H. C., Lay, C.H., Pychyl, T. A. ve Ferrari, J. R., 2004).
Erteleme, iki kısımda ele alınmaktadır; “kişilik özelliği olarak erteleme” ya da “kronik erteleme” ve “durumsal ertelemedir.” Kişilik özelliği olarak ya da kronik erteleme; bireyin çevresiyle baş edebilme sürecinde yetersizlik ve çaresizlik duyguları yaşamasına neden olabilen bir davranıştır. Kronik ertelemeyi; a) nevrotik erteleme b) kompulsif erteleme c) karar almayı erteleme şeklinde sınıflandırmak mümkündür (Kağan, 2009).
Durumsal erteleme ise, yaşamın belirli dönemlerinde ortaya çıkan, kronik ertelemeye göre daha az görülen ve tipik olmayan bir davranıştır. Durumsal erteleme davranışı gösteren bireyler için, bir projeye hem başlamak hem de başladıktan sonra bitirmek oldukça zordur. Dolayısıyla kronik erteleme ile durumsal erteleme arasında bir köprü vardır. İnsanların pek çoğu bu köprüde ortalarda bir yerlerde yer almaktadır (Dryden, 2000; Johnson, ve diğerleri, 1995; Milgram, Mey-Tal,ve Levison, 1998; Roberts, 1997; akt. Kağan, 2009).
Durumsal erteleme, genel erteleme ve akademik erteleme olarak ikiye ayrılır: Genel erteleme, günlük yaşamda sıklıkla karşılaşılan vergileri, faturaları zamanında yatırmama, randevulara geç kalma, pazartesi gününe hazır olması gereken bir evrakı salı ve daha ertesi günlere bırakma, aileden birine hediye almayı ve ona telefon açmayı ihmal etme gibi gündelik konularla ilgili geciktirmeleri kapsamaktadır. Akademik erteleme ise, özellikle okullarda öğrencilerden beklenen sınavlara hazırlanma, ödev yapma, akademik danışmanla yapılacak toplantıyı ve projeleri tamamlama gibi alanlarda görülen bir sorundur. Senecal, Koestner ve Vallerand (1995; akt. Akbay, 2009) akademik erteleme davranışını, bireyin yerine getirmesi gereken akademik görevlerini zamanında yapmamış olmasına bağlı olarak, yüksek düzeyde stres yaşayana kadar bu görevleri yapmaya başlamama olarak tanımlamaktadır.
Akademik erteleme davranışı, öğrencinin akademik başarısızlık yaşaması (Burka ve Yuen, 1983; Ferrari ve diğerleri, 1995; Knaus, 1998), zor derslerden geri kalması (Rothblum, Solomon ve Murakami, 1986), okul devamsızlığı yapması ve okulu bırakması gibi olumsuz sonuçlar doğurmaktadır.
Erteleme davranışının herkes tarafından yapılmasına karşın öğrencilerde % 70' e varan oranlarda görünmesi, bu alışkanlığın okul sonrasındaki hayatta da devam ediyor olması (Harriot ve Ferrari 1996 ) ve bu öğrencilerin tembel, disiplinsiz olarak algılanmaları ( Owens ve Newbegin 1997), davranışın pek çok kişisel ve toplumsal zarara neden olması (verimin düşmesi, işgücü kaybı gibi) bu davranışı azaltacak tedbirlerin okul ortamında alınması gerekliliğini ortaya koymaktadır. Bununla birlikte okul; gerçek yaşamdan farklı olarak, hata yapmanın göreceli olarak daha fazla kabul edilebileceği, değerlendirici değil, geliştirmeye yönelik eleştirilerin verilebileceği daha uygun bir ortamdır. Dolayısıyla bu çalışmada, lise öğrencilerinin akademik erteleme davranışlarıyla ders çalışma alışkanlıkları arasında anlamlı bir farklılık olup olmadığının incelenmesi amaçlanmıştır.
Bu amaç doğrultusunda şu temel sorulara cevap aranmıştır:
Lise öğrencilerinin kendilerini başarılı buldukları derslere göre,
Dershaneye gidip gitmemelerine göre,
Bir günde ders çalışmaya ayırdığı zaman dilimine göre,
Sınavlara çalışmaya başladığı zaman dilimine göre,
Ders çalışmak için tercih edilen zaman dilimine göre,
Okul saatleri dışında zamanı değerlendirme alışkanlıklarına göre akademik erteleme davranışları arasında anlamlı bir farklılık var mıdır?
GELİŞME
Akademik erteleme davranışının nedenleri ile ilgili çalışmalara bakıldığında, bireyin zamanı yönetmedeki yetersizliği, özyeterlilik inançları, göreve ilişkin rahatsızlık duygusu ve yapılacak işin sevilmemesi, kişisel özellikler (sorumluluk, mükemmeliyetçilik, vb), irrasyonel düşünceler, konsantrasyon güçlüğü, başarısızlık korkusu, başarı yönelimin oryante etmede yetersizlik, düşük benlik saygısı, kaygı, gerçekçi olmayan beklentiler, çalışma alışkanları bireylerin en temel erteleme nedenlerini oluşturmaktadır (Akbay, 2009; Aydoğan, 2008; Balkıs, 2006; Ferrari, Fransisco, Morales, 2007; Howell ve Watson, 2007; Kağan, 2009; Kandemir, 2010; Pfeister, 2002; Watson, 2001;).
Bu çalışma ile liselerde akademik erteleme davranışının doğasının anlaşılması, akademik erteleme davranışı alan yazınına katkılar sağlaması, lise öğrencilerinin akademik erteleme davranışı üzerinde etkili olan faktörlerin daha iyi anlaşılması, eğitim ortamında ve klinik ortamda sağaltım çalışmalarına katkıda bulunması açısından, liselerin rehberlik ve psikolojik danışmanlık biriminde çalışan, psikolojik danışmanlara, psikologlara, ruh sağlığı alanında çalışanlara ve lise öğrencilerine, akademik erteleme davranışının kaynağı hakkında bilgi sahibi olmak isteyenlere önemli bir bilgi kaynağı olabilecektir. Ayrıca bu çalışmanın, lise başarısızlık sorununun çözümlenmesine katkıda bulunması umulmaktadır.
Lise Öğrencilerinin Kendilerini Başarılı Buldukları Dersler ile Akademik Erteleme Davranışı İlişkisi
Lise öğrencilerinin kendilerini başarılı buldukları dersler akademik erteleme davranışları üzerinde etkili olmaktadır. (Tanrıkulu, 2013). Kendisini sayısal derslerde daha başarılı bulan lise öğrencileri, kendisini sözel, eşit ağırlık ve yabancı dil alanındaki derslerde başarılı bulan öğrencilere göre daha fazla akademik erteleme davranışı, göstermektedir.
Her alanın ders olarak işlenen konu içeriklerinin zorluk derecesi, çalışma yöntemlerinin farklılığı, verilen ödevlerin miktarı sonucunda konuya ayrılan zaman gereksiniminin artması, bu derslerin ne kadar işe yarayacağı algısıyla beraber gündelik yaşamda öğrencinin işlediği derslerle karşılaşabilirliği yönüyle derse karşı olumsuz algı geliştirmesi sonucunda görev ve sorumluluklarını yerine getirmemesi akademik erteleme davranışı sergilemesine sebep olabilir.
Balkıs (2006) öğretmen adayları üzerinde yapmış olduğu çalışmada sayısal puan türüyle öğrenci alan bölümlerde öğrenim gören öğretmen adaylarının akademik erteleme davranışlarının, sözel ve eşit ağırlık puan türüne göre öğrenci alan alanlarda öğrenim gören öğretmen adaylarının akademik erteleme davranışlarından daha yüksek olduğunu bulmuştur.
Kandemir (2010) üniversite öğrencileri üzerinde yaptığı çalışmada akademik erteleme davranışı puanlarının Öğrenci Seçme Sınavı’ndaki alanlarına göre anlamlı düzeyde farklılık gösterdiğini, eşit ağırlık puanıyla gelen üniversite öğrencilerinin sözel puanla gelen üniversite öğrencilerine göre daha fazla akademik erteleme davranışı sergiledikleri sonucunu bulmuştur.
Sonuçlar Balkıs’ın (2006) çalışması ile paralellik göstermektedir. Bunun yanında Aydoğan (2008) lise son sınıf öğrencileri üzerinde yaptığı çalışmada ve Sarıoğlu (2011) öğretmen adayları üzerinde yaptığı araştırmada öğrencilerin öğrenim gördükleri alanın akademik erteleme davranışı üzerinde etkili olmadığı bulgusuyla farklılık göstermektedir.
Lise Öğrencilerinin Dershaneye Gidip Gitmemeleri ile Akademik Erteleme Davranışı İlişkisi
Tanrıkulu (2013) 'nun çalışmasında dershaneye giden lise öğrencilerinin istatistiksel olarak anlamlı olmasa da daha az akademik erteleme davranışı gösterdikleri sonucu bulunmuştur. Alan yazında lise öğrencilerinin dershaneye gitme durumunun akademik erteleme davranışı üzerindeki etkisinin incelendiği başka araştırmaya rastlanmamıştır.
Lise öğrencilerinin yaşamında; sorumluluk duygusu, çalışma disiplini, akademik görevlerin zamanında yapılmasında önemlidir. Dershaneye gitmenin öğrencilerin sorumluluk duygusunun gelişmesinde, çalışma disiplininin oluşmasında, ders çalışma alışkanlığı kazanmasında, akademik konulardaki erteleme davranışında belirleyici olmadığı söylenebilir.
Lise Öğrencilerinin Ders Çalışmak İçin Tercih Ettikleri Zaman Dilimi ile Akademik Erteleme Davranışı İlişkisi
Yapılan çalışmalarda derslerine gece geç saatlerde çalışan lise öğrencilerinin; sabah, öğle, öğleden sonra ve akşam saatlerinde çalışanlara göre daha az akademik erteleme davranışında bulundukları; bunun yanında derslerine sabahları çalıştığını belirten lise öğrencilerinin akşam saatlerinde çalışanlara göre daha fazla akademik erteleme davranışı gösterdikleri sonucu bulunmuştur (Balkıs 2006; Tanrıkulu 2013.
Özellikle büyükşehirde öğrenim gören lise öğrencilerinin fiziksel olarak okullarına uzak olmaları ve sabahın erken saatlerinde ulaşım vasıtalarına binmek zorunda kalmalarından dolayı zaman kaybı yaşadıkları düşünülmektedir. Bunun sonucunda sabah ve öğleden sonra ders çalışan öğrencilerin verimli ders çalışma yöntemlerini uygulayamadığı söylenebilir.
Tanrıkulu (2013) 'nun çalışmasına göre lise öğrencileri için bir günde ders çalışmaya ayrılan süre ve sınavlara çalışmaya başlanılan süre azaldıkça akademik erteleme davranışı da artış göstermektedir. Alanyazında bu konuyla ilgili başka bir çalışmaya rastlanmamıştır.
Lise Öğrencilerinin Okul Saatleri Dışında Zamanı Değerlendirme Alışkanlıkları ile Akademik Erteleme Davranışı İlişkisi
Okul saatleri dışında kitap okuma ve ders çalışma alışkanlığına sahip olan lise öğrencileri, arkadaşlarıyla vakit geçiren, spor yapan, bilgisayar ve internetle ilgilenen, müzik dinleyen ya da herhangi bir enstrüman çalan, görsel sanatlarla ( sinema, tiyatro, TV) ilgilenenlere göre daha az akademik erteleme davranışında bulunmaktadır. Bunun yanında okul saatleri dışında boş zamanlarını ailesine evde ya da işyerinde yardım ederek çalıştığını belirten lise öğrencilerinin istatistiksel olarak anlamlı olmasa da daha az akademik erteleme davranışı gösterdikleri sonucu bulunmuştur.
Özel ve Bayraktar (2004), ilkögretimde ögrenim gören ögrenciler üzerinde yaptıkları bir çalısmada anne babanın egitim düzeyi ile çocuklarının kitap okuma ve boş zamanını etkili degerlendirmeleri arasında dogrusal bir iliski olduğunu, anne babanın eğitim düzeyi artıkça, çocukların okudukları kitap sayısında da anlamlı düzeyde bir artış görüldügünü rapor etmislerdir.
SONUÇ
Akademik erteleme ve ders çalışma alışkanlıkları kavramı birbiriyle ilişkili ve akademik başarının yanısıra lise öğrencilerinin bu özellikleri kazanmaları hem kendi psikolojik sağlıkları hem de bir birey olarak kişilik gelişimleri açısından önem arz etmektedir.
Öğrencilerin ders çalışma ve zamanı yönetme konusunda bilgilendirilmeleri ve akademik erteleme ile baş etmede onlara yardımcı olmak amacıyla pozitif psikoloji kapsamında grup rehberliği etkinlikleri düzenlenmesi ve erteleme alışkanlığının azaltılması için deneysel müdahale programları hazırlanması, ders çalışma alışkanlıklarının olumlu yönde gelişmesine katkıda bulunabilir.
Eğitim sistemimizin okuldaki örgün eğitimle sınırlı olmadığı bilinciyle radyo ve televizyon programlarında Milli Eğitim Bakanlığı, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı gibi devlet destekli eğitici, öğretici film ve programların yaygınlaştırılmasıi sağlanabilir.
Lise öğrencilerinin yaşamında; sorumluluk duygusu, çalışma disiplini, akademik görevlerin zamanında yapılması da önemlidir. Dershanelerin öğrencilerin sorumluluk duygusunun gelişmesinde, çalışma disiplininin oluşmasında, ders çalışma alışkanlığı kazanmasında, akademik konulardaki erteleme davranışında daha etkin görev yapabilmesi adına özel sektörle ortak projeler yürütülebilir.
KAYNAKÇA
Akbay, S. E. (2009). Cinsiyete göre üniversite öğrencilerinde akademik erteleme davranışı: Akademik güdülenme, akademik özyeterlik ve akademik yüklenme stillerinin rolü Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
Aydoğan, D. (2008). Akademik erteleme davranışının benlik saygısı, durumluluk kaygı ve öz-yeterlik ile açıklanabilirliği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Ankara.
Balkıs, M., Duru, E., Buluş, M., Duru, S. (2007). Akademik Erteleme Eğilimi, Öğrenme ve Çalışma Stratejileri. IX. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi, 17-19 Ekim. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi.
Balkıs, M. (2006). Öğretmen adaylarının davranışlarındaki erteleme eğiliminin, düşünme ve karar verme tarzları ile ilişkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Beck, B. L. , Koons, S. R. ve Milgrim, D. L. (2000). Correlates and consequences of behavioral procrastination: The effects of academic precrastination, self-conciousness, self-esteem and self-handicapping. Journal of Social Behavior & Personality, Special Issue 15 (5), 3-13.
Brownlow, S. ve Reasinger, D. R. (2000). Putting off until tomorrow what is better done today: Academic procrastination as a function of motivation toward college work. Journal of Social Behavior & Personality. 15-34.
Burka, J. B. ve Yuen, L. M. (1983). Procrastination: Why You Do İt, What To Do About İt. New York: Addison-Wessley.
Charlebois, K. J. (2007). Doing tomorrow what could be done today: an investigation of academic procrastination. Yayımlanmamış doktora tezi, Boston College Boston, USA.
Chissom, B., ve Iran-Nejad, A. (1992). Development of an instrument to assess learning strategies. Psychological Reports, 71, 1001-1002.
Çakıcı, D. Ç. (2003). Lise ve üniversite öğrencilerinde genel erteleme ve akademik erteleme davranışının incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Ellis, A., ve Knaus, W. J. (1977). Overcoming Procrastination. NY: A Signet Book.
Eerde-Van, W. (2003). Procrastination at work and time management training. Journal of Psychology, 137 (5), 421-434.
Farran, B. (2004). Predictors of academic procrastination in college students" Yayımlanmamış doktora tezi, Fordham University. ABD.
Ferrari, J. R. Johnson, J. L., ve McCown, W. G. (1995). Procrastination and Task Avoidance: Theory, Research, and Treatment. New York: Plenum Press.
Ferrari, J. R. (2004). Trait procrastination in academic setting: an overviewof students who angage in task delays. H. C. Shouwenburg, C. H. Lay, T. A. Pychyl, ve J.R. Ferrari (Ed.), Counseling the procrastinator in academic settings içinde. Washington D. C.: American Psycholocigal Assosiation, 19-27.
Ferrari, J. R., Driscoll, M., Diaz-Morales ve Juan Francisco (2007). Examing the self of chronic procrastinators: actual, ought and undesired attributes. Individual Differences Research, 5(2), 115-123.
Franziska, D., Manfred, H. ve Stefan, F. (2007). Individual values, learning routines and academic procrastination. British Journal of Educational Psychology, 77 (4), 893-906.
Fritzsche, Barbara A., Young, Beth R., Hickson, Kara C. (2003), Individual differences in academic procrastination tendency and writing success. Personality and Individual Differences, 35, 1549-1557.
Harriott, J., ve Ferrari, J. R. (1996). Prevalence of procrastination among samples of adults. Psychological Reports, 78, 611-616.
Haycock, L. A., McCarthy, P., & Skay, C. L. (1998). Procrastination in college students: The role of self-efficacy and anxiety. Journal of Counseling & Development, 76, 317-324.
Johnson, J. L., ve Bloom, A. M. (1995). An analysis of the contribution of the five factors of personality to variance in academic procrastination. Personality and Individual Differences, 18, 127-133.
Kağan, M. (2009). Üniversite öğrencilerinde akademik erteleme davranışını açıklayan değişkenlerin belirlenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 42(2), 113-128.
Kandemir, M. (2010). Akademik erteleme davranışını açıklayıcı bir model. Gazi Üniversitesi Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Ankara.
Knaus, W.J. (1998). Do it now! Break the procrastination habit. New York: John WileyveSons, Inc.
Lay, C. H. (1986). At last, my research article on procrastination. Journal of Research in Personality, 20, 474-495.
Milgram, N. N., Mey-Tal, G. ve Levinson, Y. (1998). Procrastination, generalized or specific, in colege students and their parents. Personality and Individual Differences, 25, 297-316.
Onwuegbuzie, A. J. (2004). Academic procrastination and statistics anxiety. Assessment ve Evaluation in Higher Education, 29 (1), 3-19.
Owens, Anthony M., Newbegin, I. (2000). Academic procrastination of adolescents in english and mathematics: Gender and personality variations. Journal of Social Behavior & Personality, 15 (5), 111-125.
Rothblum, E. D., Solomon, L. J., ve Murakami, J. (1986). Affective, cognitive, and behavioral differences between high and low procrastinators. Journal of Counseling Psychology, 33(4), 387-394.
Saddler, D. C. ve Buley, J. (1999). Predictors of academic procrastination in college students. Psychology Reports, 84, 686-688.
Sarıoğlu, A. F., (2011). Öğretmen adaylarının akademik erteleme eğilimi ile mükemmelliyetçilik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, İstanbul.
Scher, S. J., ve Osterman, N. M. (2002). Procrastination, conscientiousness, anxiety, and goals: Exploring the measurement and correlates of procrastination among school-aged children. Psychology in the Schools, 39, 385–398.
Schouwenburg, H. C., Lay, C.H., Pychyl, T. A. ve Ferrari, J. R. (2004). Counseling the procrastinator in academic settings. American Psychological Association. Washington, DC 20090-2984.
Senécal , C., Koestner, R., ve Vallerand, R. J. (1995). Self-regulation and academic procrastination. Journal of Social Psychology, 135(1), 607-619.
Sirois, M. F., (2004). Procrastination and counterfactual thinking: Avoiding what might have been. British Journal of Social Psychology, 43, 269-286.
Solomon, L. J., ve Rothblum, E. D. (1984). Academic procrastination: Frequency and cognitive-behavioral correlates. Journal of Counseling Psychology, 31, 503-509
Stainton, M., Lay, H. C. and Flett, L. G., (2000). Trait Procrastinators and behavior/ trait-specific cognitions. Journal of Social Behavior & Personality, 15(5), 297-312.
Steel, P. Brothen, T., ve Wambach, C. (2001). Procrastination and personality performance and mood. Personality and Individual Differences, 30, 95-106.
Tanrıkulu, M. (2013). Ergenlerin Akademik Erteleme Davranışlarıyla Benlik Saygılarının İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Tice, D. M., ve Baumeister, R. F. (1997). Longitudinal study of procrastination, performance, stress, and health: The costs and benefits of dawdling. Psychological Science, 8, 454-458
Wolters, C. A. (2003). Understanding procrastination from a self-regulated learning perspective. Journal of Educational Psychology, 95 (1), 179-187.
Zimmerman, B. J. (2002). Becoming a self-regulated learner: An overview theory ınto practice. Educational psychologist 41 (2), 64-71.
ÖZET
Bu çalışmanın amacı; lise öğrencilerinin akademik erteleme davranışlarıyla ders çalışma alışkanlıklarının incelenmesidir. Araştırma konusunun akademik erteleme ve ders çalışma alışkanlıkları bağlamında ele alınmasının nedeni, bu kavramların insanın okulda ve hayattaki başarısında, ruh sağlığı üzerinde etkili olması ve bu kavramların öneminin son yıllarda giderek artmasıdır.Alan yazında erteleme davranışıyla ilgili yapılan çalışmaların büyük oranda üniversite öğrencileri üzerinde yapıldığı, lise öğrencileri üzerinde yapılan çalışmaların sınırlı olduğu göze çarpmaktadır. Özellikle de akademik erteleme davranışıyla ilgili Türkiye’de yapılan çalışmaların az olduğu görülmektedir. Bu bağlamda çalışmanın bu alandaki boşluğun doldurulmasına katkı sağlayacağı düşünülmektedir.
Yapılan çalışmalara göre, lise öğrencilerinin kendilerini başarılı buldukları dersler, bir günde ders çalışmaya ayrılan zaman dilimi, ders çalışmak için tercih edilen zaman dilimi, sınavlara çalışılmaya başlanılan zaman dilimi ve okul saatleri dışında zamanı değerlendirme alışkanlıklarına göre akademik erteleme davranışlarının farklılaştığı ancak dershaneye gidip gitmeme durumuna göre lise öğrencilerinin akademik erteleme davranışlarında belirgin bir farklılaşmanın olmadığı sonucu bulunmuştur.
Anahtar Kelimeler: Erteleme, akademik erteleme, benlik saygısı.
GİRİŞ
Hemen herkesin yaşamın birçok alanında yapması gereken işleri, yerine getirmesi gereken görev ve sorumlulukları vardır. Ancak farklı nedenlerden dolayı, yerine getirilmesi gereken işlerin ya da sorumlulukların ertelendiği, son anlara bırakıldığı sıklıkla gözlenen bir durumdur.
Erteleme davranışı; bazı amaçlara ulaşmak için gerekli olanı geciktirme eğilimi, bugün yapılmasında yararlı olacak bir işi yarına bırakmak olarak tanımlanmaktadır (Lay, 1986; Dryden, 2000). Erteleme konusuna ilişkin Türkçe’de bu olguyu karşılayacak bir kavram tam olarak bulunmamaktadır. İngilizce’de “procrastination” kavramı ile karşılık bulan bu olgu dilimizde, “işleri son ana bırakma”, “son dakikacılık”, “erteleme” ve “geciktirme” gibi sözcüklerle karşılanmaya çalışılmıştır.
Erteleme davranışı başlangıçta kişiye oldukça keyif verici olmaktadır ama sonuçlarıyla karşılaştıkça kişide kaygı ve başarısızlık yaratan bir duruma dönüşmektedir. Bazen, meslek seçimine karar vermek ya da sağlıkla ilgili sıkıntı duyulan bir konuda doktora başvurmayı ertelemek gibi önemli ve öncelikli işlerde olabilmektedir. Kimi zaman da gündelik yaşamda küçük gibi görünen odanın toplanması, bir arkadaşın aranması gibi işlerde de olabilmektedir. Ertelenen iş ne olursa olsun sonuç aynı olmakta, ertelenen iş bir diğer işi etkilemektedir. Kişinin yaşamında yolunda gitmeyen durumlara neden olduğunda keyifli davranışın sorun oluşturduğu anlaşılmaktadır (Aydoğan, 2008).
Erteleme sorunu yaşayan kişilerin niyetleri ve davranışları arasında büyük bir tutarsızlık bulunmaktadır. Bu kişiler, çalışma projelerine büyük bir iyi niyet ve cesaretle yaklaşıyor gibi görünmelerine karşın niyetlerinde uzun süre sebat edememekte ve zamanında eyleme geçmeyi başaramamaktadırlar. Bu kişiler, amaçlarına ulaşmak için gerekli çaba ve azmi göstermede aşırı zorlanmaktadırlar. Hiç çalışmayan ya da çok az çalışan ve herhangi bir şekilde güdülenmeyen öğrencilerin niyet ve davranışları arasında herhangi bir tutarsızlık yoktur. Bu yönüyle akademik erteleme davranışı gösteren öğrencilerden ayrılırlar (Schouwenburg, H. C., Lay, C.H., Pychyl, T. A. ve Ferrari, J. R., 2004).
Erteleme, iki kısımda ele alınmaktadır; “kişilik özelliği olarak erteleme” ya da “kronik erteleme” ve “durumsal ertelemedir.” Kişilik özelliği olarak ya da kronik erteleme; bireyin çevresiyle baş edebilme sürecinde yetersizlik ve çaresizlik duyguları yaşamasına neden olabilen bir davranıştır. Kronik ertelemeyi; a) nevrotik erteleme b) kompulsif erteleme c) karar almayı erteleme şeklinde sınıflandırmak mümkündür (Kağan, 2009).
Durumsal erteleme ise, yaşamın belirli dönemlerinde ortaya çıkan, kronik ertelemeye göre daha az görülen ve tipik olmayan bir davranıştır. Durumsal erteleme davranışı gösteren bireyler için, bir projeye hem başlamak hem de başladıktan sonra bitirmek oldukça zordur. Dolayısıyla kronik erteleme ile durumsal erteleme arasında bir köprü vardır. İnsanların pek çoğu bu köprüde ortalarda bir yerlerde yer almaktadır (Dryden, 2000; Johnson, ve diğerleri, 1995; Milgram, Mey-Tal,ve Levison, 1998; Roberts, 1997; akt. Kağan, 2009).
Durumsal erteleme, genel erteleme ve akademik erteleme olarak ikiye ayrılır: Genel erteleme, günlük yaşamda sıklıkla karşılaşılan vergileri, faturaları zamanında yatırmama, randevulara geç kalma, pazartesi gününe hazır olması gereken bir evrakı salı ve daha ertesi günlere bırakma, aileden birine hediye almayı ve ona telefon açmayı ihmal etme gibi gündelik konularla ilgili geciktirmeleri kapsamaktadır. Akademik erteleme ise, özellikle okullarda öğrencilerden beklenen sınavlara hazırlanma, ödev yapma, akademik danışmanla yapılacak toplantıyı ve projeleri tamamlama gibi alanlarda görülen bir sorundur. Senecal, Koestner ve Vallerand (1995; akt. Akbay, 2009) akademik erteleme davranışını, bireyin yerine getirmesi gereken akademik görevlerini zamanında yapmamış olmasına bağlı olarak, yüksek düzeyde stres yaşayana kadar bu görevleri yapmaya başlamama olarak tanımlamaktadır.
Akademik erteleme davranışı, öğrencinin akademik başarısızlık yaşaması (Burka ve Yuen, 1983; Ferrari ve diğerleri, 1995; Knaus, 1998), zor derslerden geri kalması (Rothblum, Solomon ve Murakami, 1986), okul devamsızlığı yapması ve okulu bırakması gibi olumsuz sonuçlar doğurmaktadır.
Erteleme davranışının herkes tarafından yapılmasına karşın öğrencilerde % 70' e varan oranlarda görünmesi, bu alışkanlığın okul sonrasındaki hayatta da devam ediyor olması (Harriot ve Ferrari 1996 ) ve bu öğrencilerin tembel, disiplinsiz olarak algılanmaları ( Owens ve Newbegin 1997), davranışın pek çok kişisel ve toplumsal zarara neden olması (verimin düşmesi, işgücü kaybı gibi) bu davranışı azaltacak tedbirlerin okul ortamında alınması gerekliliğini ortaya koymaktadır. Bununla birlikte okul; gerçek yaşamdan farklı olarak, hata yapmanın göreceli olarak daha fazla kabul edilebileceği, değerlendirici değil, geliştirmeye yönelik eleştirilerin verilebileceği daha uygun bir ortamdır. Dolayısıyla bu çalışmada, lise öğrencilerinin akademik erteleme davranışlarıyla ders çalışma alışkanlıkları arasında anlamlı bir farklılık olup olmadığının incelenmesi amaçlanmıştır.
Bu amaç doğrultusunda şu temel sorulara cevap aranmıştır:
Lise öğrencilerinin kendilerini başarılı buldukları derslere göre,
Dershaneye gidip gitmemelerine göre,
Bir günde ders çalışmaya ayırdığı zaman dilimine göre,
Sınavlara çalışmaya başladığı zaman dilimine göre,
Ders çalışmak için tercih edilen zaman dilimine göre,
Okul saatleri dışında zamanı değerlendirme alışkanlıklarına göre akademik erteleme davranışları arasında anlamlı bir farklılık var mıdır?
GELİŞME
Akademik erteleme davranışının nedenleri ile ilgili çalışmalara bakıldığında, bireyin zamanı yönetmedeki yetersizliği, özyeterlilik inançları, göreve ilişkin rahatsızlık duygusu ve yapılacak işin sevilmemesi, kişisel özellikler (sorumluluk, mükemmeliyetçilik, vb), irrasyonel düşünceler, konsantrasyon güçlüğü, başarısızlık korkusu, başarı yönelimin oryante etmede yetersizlik, düşük benlik saygısı, kaygı, gerçekçi olmayan beklentiler, çalışma alışkanları bireylerin en temel erteleme nedenlerini oluşturmaktadır (Akbay, 2009; Aydoğan, 2008; Balkıs, 2006; Ferrari, Fransisco, Morales, 2007; Howell ve Watson, 2007; Kağan, 2009; Kandemir, 2010; Pfeister, 2002; Watson, 2001;).
Bu çalışma ile liselerde akademik erteleme davranışının doğasının anlaşılması, akademik erteleme davranışı alan yazınına katkılar sağlaması, lise öğrencilerinin akademik erteleme davranışı üzerinde etkili olan faktörlerin daha iyi anlaşılması, eğitim ortamında ve klinik ortamda sağaltım çalışmalarına katkıda bulunması açısından, liselerin rehberlik ve psikolojik danışmanlık biriminde çalışan, psikolojik danışmanlara, psikologlara, ruh sağlığı alanında çalışanlara ve lise öğrencilerine, akademik erteleme davranışının kaynağı hakkında bilgi sahibi olmak isteyenlere önemli bir bilgi kaynağı olabilecektir. Ayrıca bu çalışmanın, lise başarısızlık sorununun çözümlenmesine katkıda bulunması umulmaktadır.
Lise Öğrencilerinin Kendilerini Başarılı Buldukları Dersler ile Akademik Erteleme Davranışı İlişkisi
Lise öğrencilerinin kendilerini başarılı buldukları dersler akademik erteleme davranışları üzerinde etkili olmaktadır. (Tanrıkulu, 2013). Kendisini sayısal derslerde daha başarılı bulan lise öğrencileri, kendisini sözel, eşit ağırlık ve yabancı dil alanındaki derslerde başarılı bulan öğrencilere göre daha fazla akademik erteleme davranışı, göstermektedir.
Her alanın ders olarak işlenen konu içeriklerinin zorluk derecesi, çalışma yöntemlerinin farklılığı, verilen ödevlerin miktarı sonucunda konuya ayrılan zaman gereksiniminin artması, bu derslerin ne kadar işe yarayacağı algısıyla beraber gündelik yaşamda öğrencinin işlediği derslerle karşılaşabilirliği yönüyle derse karşı olumsuz algı geliştirmesi sonucunda görev ve sorumluluklarını yerine getirmemesi akademik erteleme davranışı sergilemesine sebep olabilir.
Balkıs (2006) öğretmen adayları üzerinde yapmış olduğu çalışmada sayısal puan türüyle öğrenci alan bölümlerde öğrenim gören öğretmen adaylarının akademik erteleme davranışlarının, sözel ve eşit ağırlık puan türüne göre öğrenci alan alanlarda öğrenim gören öğretmen adaylarının akademik erteleme davranışlarından daha yüksek olduğunu bulmuştur.
Kandemir (2010) üniversite öğrencileri üzerinde yaptığı çalışmada akademik erteleme davranışı puanlarının Öğrenci Seçme Sınavı’ndaki alanlarına göre anlamlı düzeyde farklılık gösterdiğini, eşit ağırlık puanıyla gelen üniversite öğrencilerinin sözel puanla gelen üniversite öğrencilerine göre daha fazla akademik erteleme davranışı sergiledikleri sonucunu bulmuştur.
Sonuçlar Balkıs’ın (2006) çalışması ile paralellik göstermektedir. Bunun yanında Aydoğan (2008) lise son sınıf öğrencileri üzerinde yaptığı çalışmada ve Sarıoğlu (2011) öğretmen adayları üzerinde yaptığı araştırmada öğrencilerin öğrenim gördükleri alanın akademik erteleme davranışı üzerinde etkili olmadığı bulgusuyla farklılık göstermektedir.
Lise Öğrencilerinin Dershaneye Gidip Gitmemeleri ile Akademik Erteleme Davranışı İlişkisi
Tanrıkulu (2013) 'nun çalışmasında dershaneye giden lise öğrencilerinin istatistiksel olarak anlamlı olmasa da daha az akademik erteleme davranışı gösterdikleri sonucu bulunmuştur. Alan yazında lise öğrencilerinin dershaneye gitme durumunun akademik erteleme davranışı üzerindeki etkisinin incelendiği başka araştırmaya rastlanmamıştır.
Lise öğrencilerinin yaşamında; sorumluluk duygusu, çalışma disiplini, akademik görevlerin zamanında yapılmasında önemlidir. Dershaneye gitmenin öğrencilerin sorumluluk duygusunun gelişmesinde, çalışma disiplininin oluşmasında, ders çalışma alışkanlığı kazanmasında, akademik konulardaki erteleme davranışında belirleyici olmadığı söylenebilir.
Lise Öğrencilerinin Ders Çalışmak İçin Tercih Ettikleri Zaman Dilimi ile Akademik Erteleme Davranışı İlişkisi
Yapılan çalışmalarda derslerine gece geç saatlerde çalışan lise öğrencilerinin; sabah, öğle, öğleden sonra ve akşam saatlerinde çalışanlara göre daha az akademik erteleme davranışında bulundukları; bunun yanında derslerine sabahları çalıştığını belirten lise öğrencilerinin akşam saatlerinde çalışanlara göre daha fazla akademik erteleme davranışı gösterdikleri sonucu bulunmuştur (Balkıs 2006; Tanrıkulu 2013.
Özellikle büyükşehirde öğrenim gören lise öğrencilerinin fiziksel olarak okullarına uzak olmaları ve sabahın erken saatlerinde ulaşım vasıtalarına binmek zorunda kalmalarından dolayı zaman kaybı yaşadıkları düşünülmektedir. Bunun sonucunda sabah ve öğleden sonra ders çalışan öğrencilerin verimli ders çalışma yöntemlerini uygulayamadığı söylenebilir.
Tanrıkulu (2013) 'nun çalışmasına göre lise öğrencileri için bir günde ders çalışmaya ayrılan süre ve sınavlara çalışmaya başlanılan süre azaldıkça akademik erteleme davranışı da artış göstermektedir. Alanyazında bu konuyla ilgili başka bir çalışmaya rastlanmamıştır.
Lise Öğrencilerinin Okul Saatleri Dışında Zamanı Değerlendirme Alışkanlıkları ile Akademik Erteleme Davranışı İlişkisi
Okul saatleri dışında kitap okuma ve ders çalışma alışkanlığına sahip olan lise öğrencileri, arkadaşlarıyla vakit geçiren, spor yapan, bilgisayar ve internetle ilgilenen, müzik dinleyen ya da herhangi bir enstrüman çalan, görsel sanatlarla ( sinema, tiyatro, TV) ilgilenenlere göre daha az akademik erteleme davranışında bulunmaktadır. Bunun yanında okul saatleri dışında boş zamanlarını ailesine evde ya da işyerinde yardım ederek çalıştığını belirten lise öğrencilerinin istatistiksel olarak anlamlı olmasa da daha az akademik erteleme davranışı gösterdikleri sonucu bulunmuştur.
Özel ve Bayraktar (2004), ilkögretimde ögrenim gören ögrenciler üzerinde yaptıkları bir çalısmada anne babanın egitim düzeyi ile çocuklarının kitap okuma ve boş zamanını etkili degerlendirmeleri arasında dogrusal bir iliski olduğunu, anne babanın eğitim düzeyi artıkça, çocukların okudukları kitap sayısında da anlamlı düzeyde bir artış görüldügünü rapor etmislerdir.
SONUÇ
Akademik erteleme ve ders çalışma alışkanlıkları kavramı birbiriyle ilişkili ve akademik başarının yanısıra lise öğrencilerinin bu özellikleri kazanmaları hem kendi psikolojik sağlıkları hem de bir birey olarak kişilik gelişimleri açısından önem arz etmektedir.
Öğrencilerin ders çalışma ve zamanı yönetme konusunda bilgilendirilmeleri ve akademik erteleme ile baş etmede onlara yardımcı olmak amacıyla pozitif psikoloji kapsamında grup rehberliği etkinlikleri düzenlenmesi ve erteleme alışkanlığının azaltılması için deneysel müdahale programları hazırlanması, ders çalışma alışkanlıklarının olumlu yönde gelişmesine katkıda bulunabilir.
Eğitim sistemimizin okuldaki örgün eğitimle sınırlı olmadığı bilinciyle radyo ve televizyon programlarında Milli Eğitim Bakanlığı, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı gibi devlet destekli eğitici, öğretici film ve programların yaygınlaştırılmasıi sağlanabilir.
Lise öğrencilerinin yaşamında; sorumluluk duygusu, çalışma disiplini, akademik görevlerin zamanında yapılması da önemlidir. Dershanelerin öğrencilerin sorumluluk duygusunun gelişmesinde, çalışma disiplininin oluşmasında, ders çalışma alışkanlığı kazanmasında, akademik konulardaki erteleme davranışında daha etkin görev yapabilmesi adına özel sektörle ortak projeler yürütülebilir.
KAYNAKÇA
Akbay, S. E. (2009). Cinsiyete göre üniversite öğrencilerinde akademik erteleme davranışı: Akademik güdülenme, akademik özyeterlik ve akademik yüklenme stillerinin rolü Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
Aydoğan, D. (2008). Akademik erteleme davranışının benlik saygısı, durumluluk kaygı ve öz-yeterlik ile açıklanabilirliği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Ankara.
Balkıs, M., Duru, E., Buluş, M., Duru, S. (2007). Akademik Erteleme Eğilimi, Öğrenme ve Çalışma Stratejileri. IX. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi, 17-19 Ekim. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi.
Balkıs, M. (2006). Öğretmen adaylarının davranışlarındaki erteleme eğiliminin, düşünme ve karar verme tarzları ile ilişkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Beck, B. L. , Koons, S. R. ve Milgrim, D. L. (2000). Correlates and consequences of behavioral procrastination: The effects of academic precrastination, self-conciousness, self-esteem and self-handicapping. Journal of Social Behavior & Personality, Special Issue 15 (5), 3-13.
Brownlow, S. ve Reasinger, D. R. (2000). Putting off until tomorrow what is better done today: Academic procrastination as a function of motivation toward college work. Journal of Social Behavior & Personality. 15-34.
Burka, J. B. ve Yuen, L. M. (1983). Procrastination: Why You Do İt, What To Do About İt. New York: Addison-Wessley.
Charlebois, K. J. (2007). Doing tomorrow what could be done today: an investigation of academic procrastination. Yayımlanmamış doktora tezi, Boston College Boston, USA.
Chissom, B., ve Iran-Nejad, A. (1992). Development of an instrument to assess learning strategies. Psychological Reports, 71, 1001-1002.
Çakıcı, D. Ç. (2003). Lise ve üniversite öğrencilerinde genel erteleme ve akademik erteleme davranışının incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Ellis, A., ve Knaus, W. J. (1977). Overcoming Procrastination. NY: A Signet Book.
Eerde-Van, W. (2003). Procrastination at work and time management training. Journal of Psychology, 137 (5), 421-434.
Farran, B. (2004). Predictors of academic procrastination in college students" Yayımlanmamış doktora tezi, Fordham University. ABD.
Ferrari, J. R. Johnson, J. L., ve McCown, W. G. (1995). Procrastination and Task Avoidance: Theory, Research, and Treatment. New York: Plenum Press.
Ferrari, J. R. (2004). Trait procrastination in academic setting: an overviewof students who angage in task delays. H. C. Shouwenburg, C. H. Lay, T. A. Pychyl, ve J.R. Ferrari (Ed.), Counseling the procrastinator in academic settings içinde. Washington D. C.: American Psycholocigal Assosiation, 19-27.
Ferrari, J. R., Driscoll, M., Diaz-Morales ve Juan Francisco (2007). Examing the self of chronic procrastinators: actual, ought and undesired attributes. Individual Differences Research, 5(2), 115-123.
Franziska, D., Manfred, H. ve Stefan, F. (2007). Individual values, learning routines and academic procrastination. British Journal of Educational Psychology, 77 (4), 893-906.
Fritzsche, Barbara A., Young, Beth R., Hickson, Kara C. (2003), Individual differences in academic procrastination tendency and writing success. Personality and Individual Differences, 35, 1549-1557.
Harriott, J., ve Ferrari, J. R. (1996). Prevalence of procrastination among samples of adults. Psychological Reports, 78, 611-616.
Haycock, L. A., McCarthy, P., & Skay, C. L. (1998). Procrastination in college students: The role of self-efficacy and anxiety. Journal of Counseling & Development, 76, 317-324.
Johnson, J. L., ve Bloom, A. M. (1995). An analysis of the contribution of the five factors of personality to variance in academic procrastination. Personality and Individual Differences, 18, 127-133.
Kağan, M. (2009). Üniversite öğrencilerinde akademik erteleme davranışını açıklayan değişkenlerin belirlenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 42(2), 113-128.
Kandemir, M. (2010). Akademik erteleme davranışını açıklayıcı bir model. Gazi Üniversitesi Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Ankara.
Knaus, W.J. (1998). Do it now! Break the procrastination habit. New York: John WileyveSons, Inc.
Lay, C. H. (1986). At last, my research article on procrastination. Journal of Research in Personality, 20, 474-495.
Milgram, N. N., Mey-Tal, G. ve Levinson, Y. (1998). Procrastination, generalized or specific, in colege students and their parents. Personality and Individual Differences, 25, 297-316.
Onwuegbuzie, A. J. (2004). Academic procrastination and statistics anxiety. Assessment ve Evaluation in Higher Education, 29 (1), 3-19.
Owens, Anthony M., Newbegin, I. (2000). Academic procrastination of adolescents in english and mathematics: Gender and personality variations. Journal of Social Behavior & Personality, 15 (5), 111-125.
Rothblum, E. D., Solomon, L. J., ve Murakami, J. (1986). Affective, cognitive, and behavioral differences between high and low procrastinators. Journal of Counseling Psychology, 33(4), 387-394.
Saddler, D. C. ve Buley, J. (1999). Predictors of academic procrastination in college students. Psychology Reports, 84, 686-688.
Sarıoğlu, A. F., (2011). Öğretmen adaylarının akademik erteleme eğilimi ile mükemmelliyetçilik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, İstanbul.
Scher, S. J., ve Osterman, N. M. (2002). Procrastination, conscientiousness, anxiety, and goals: Exploring the measurement and correlates of procrastination among school-aged children. Psychology in the Schools, 39, 385–398.
Schouwenburg, H. C., Lay, C.H., Pychyl, T. A. ve Ferrari, J. R. (2004). Counseling the procrastinator in academic settings. American Psychological Association. Washington, DC 20090-2984.
Senécal , C., Koestner, R., ve Vallerand, R. J. (1995). Self-regulation and academic procrastination. Journal of Social Psychology, 135(1), 607-619.
Sirois, M. F., (2004). Procrastination and counterfactual thinking: Avoiding what might have been. British Journal of Social Psychology, 43, 269-286.
Solomon, L. J., ve Rothblum, E. D. (1984). Academic procrastination: Frequency and cognitive-behavioral correlates. Journal of Counseling Psychology, 31, 503-509
Stainton, M., Lay, H. C. and Flett, L. G., (2000). Trait Procrastinators and behavior/ trait-specific cognitions. Journal of Social Behavior & Personality, 15(5), 297-312.
Steel, P. Brothen, T., ve Wambach, C. (2001). Procrastination and personality performance and mood. Personality and Individual Differences, 30, 95-106.
Tanrıkulu, M. (2013). Ergenlerin Akademik Erteleme Davranışlarıyla Benlik Saygılarının İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Tice, D. M., ve Baumeister, R. F. (1997). Longitudinal study of procrastination, performance, stress, and health: The costs and benefits of dawdling. Psychological Science, 8, 454-458
Wolters, C. A. (2003). Understanding procrastination from a self-regulated learning perspective. Journal of Educational Psychology, 95 (1), 179-187.
Zimmerman, B. J. (2002). Becoming a self-regulated learner: An overview theory ınto practice. Educational psychologist 41 (2), 64-71.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Lise Öğrencilerinin Akademik Erteleme Davranışlarıyla Ders Çalışma Alışkanlıklarının İncelenmesi" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Dnş.Mustafa TANRIKULU'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Dnş.Mustafa TANRIKULU'nun izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
3 Beğeni 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
